ΒΟΤΟΧ: μια σπουδαία ανακαλυψη.Το Botox σήμερα αποτελεί παγκοσμίως την πιο δημοφιλή απο τις ελάχιστα επεμβατικές ιατρικές αισθητικές θεραπείες σε γυναίκες και άνδρες. Η διάδοση και αποδοχή του από την ιατρική κοινότητα ήταν εξαιρετική, όμως, το Botox δεν παύει να είναι ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται σε πολλές ιατρικές ειδικότητες, με συγκεκριμένες ενδείξεις και αντενδείξεις, η χρήση του οποίου θα πρέπει να γίνεται αποκλειστικά και μόνο από εξειδικευμένους ειδικούς ιατρούς. Η δε χρήση του botox στην κοσμητική ιατρική θα πρέπει να γίνεται αποκλειστικά από εξειδικευμένο και έμπειρο Δερματολόγο ή Πλαστικό Χειρουργό.
To μπότοξ (βοτουλινική τοξίνη τύπου Α) είναι μια πρωτεΐνη γνωστή από το 1897 ως προϊόν του βακτηριδίου Clostridium botulinum. Ο ακριβής μηχανισμός δράσης του ανακαλύφθηκε το 1949, ότι αναστέλλει παροδικά την έκκριση ενός νευροδιαβιβαστή, της ακετυλοχολίνης, από τις νευρικές απολήξεις των κινητικών νευρώνων, με αποτέλεσμα να μειώνονται οι υπερβολικές συσπάσεις των μυών. 30 αργότερα εφαρμόστηκε για πρώτη φορά θεραπευτικά για την αντιμετώπιση του στραβισμού και του βλεφαρόσπασμου και στη συνέχεια εγκρίθηκε η εφαρμογή του από τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων και Τροφίμων (FDA) σε πλήθος ιατρικών νοσημάτων. Επιπροσθέτως, το botox βρίσκει χρήση σε πλήθος άλλων παθήσεων, όπως στην πρωτοπαθή υπεριδρωσία, στη σπαστική παράλυση, στην ημικρανία και στο ραιβόκρανο. Η εκτεταμένη χρήση του, όμως, απο το 2002 στην αισθητική του προσώπου για τη μείωση των ρυτίδων, αρχικά του μεσοφρύου, ήταν η αιτία για να γίνει ευρύτερα γνωστό.
Εαν και προέρχεται από την αλλαντική τοξίνη, η δράση της οποίας είναι υπεύθυνη για την αλλαντίαση (μια σοβαρή νόσο που αποκτά κανείς από την κατανάλωση μη σωστά διατηρημένων κονσερβών και αλλαντικών), η ουσία που περιέχεται στο botox με τη μορφή της κεκαθαρμένης τοξίνης δεν είναι βλαπτική και επικίνδυνη για τον ανθρώπινο οργανισμό. Κλινικές μελέτες που διεξήχθησαν τα τελευταία 11 χρόνια χρήσης του botox στην κοσμητική ιατρική μαρτυρούν ότι οι ανεπιθύμητες ενέργειες από το botox είναι ελάχιστες και μόνο παροδικές, που υποχωρούν σύντομα και μειώνονται μετά από επαναλαμβανόμενες εφαρμογές της ουσίας στο πρόσωπο. Πρέπει να γίνει σαφές ότι αν και έως σήμερα έχουν εκτελεστεί εκατομμύρια εγχύσεις botox για κοσμητικούς λόγους, ουδέποτε έχει παρατηρηθεί σοβαρή ανεπιθύμητη ενέργεια από τη χρήση του στην κοσμητική ιατρική. Η εφαρμογή Botox θα πρέπει να αποφεύγεται σε εγκύους, γυναίκες που θηλάζουν ή άτομα που πάσχουν από μυασθένεια ή νευρολογική ασθένεια.
• Σήμερα εφαρμόζεται σε όλο το προσώπο (μέτωπο, μάτια, μύτη) για τη μείωση λεπτών ρυτίδων που προκαλούνται από τις επαναλαμβανόμενες, δυναμικές κινήσεις των μυών. Μερικές από τις συνηθισμένες περιοχές εφαρμογής του, είναι το «πόδι της χήνας» γύρω από τα μάτια, οι ρυτίδες του μετώπου και του μεσόφρυου, ο λαιμός και η κάτω γνάθος. Το Botox ακόμη χρησιμοποιείται για να «σηκώσει» το φρύδι (browlift) Το botox μειώνει τις συσπάσεις των μυών που κινούν το δέρμα, με αποτέλεσμα οι λεπτές ρυτίδες να απαλύνονται. Όταν η ουσία ενίεται στα σωστά ανατομικά σημεία και στη σωστή δόση, οι εκφράσεις και τα χαρακτηριστικά του προσώπου δεν αλλοιώνονται, αλλά αναδεικνύονται, καθώς το πρόσωπο φαίνεται πιο ξεκούραστο και ανανεωμένο. Αυτό βέβαια προϋποθέτει ότι η εφαρμογή θα γίνει σωστά και μόνο από τον εξειδικευμένο Δερματολόγο ή Πλαστικό Χειρουργό που είναι σε θέση να γνωρίζει λεπτομερώς την ανατομία των μυών του προσώπου.
• Ακόμα, άρχισε να χρησιμοποιείται και σε άλλες δερματολογικές παθήσεις όπως η πρωτοπαθής μασχαλιαία υπεριδρωσία και η υπεριδρωσία παλαμών και πελμάτων.
• Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν ήπιος πόνος, ερύθημα ή εκχύμωση στο σημείο της έγχυσης, ενώ η βλεφαρόπτωση που εμφάνισαν παροδικά μικρός αριθμός ασθενών σχετίστηκε με μη σωστή εφαρμογή ή δόση του φαρμάκου. Επομένως, το botox θα πρέπει να εφαρμόζεται αποκλειστικά από εξειδικευμένους ειδικούς δερματολόγους ή πλαστικούς χειρουργούς με αντίστοιχη εμπειρία στη χρήση του για κοσμητικούς σκοπούς.
• Η διαδικασία εφαρμογής του Botox είναι αρκετά απλή, σύντομη και το άτομο μπορεί να επιστρέψει αμέσως μετά στις καθημερινές του δραστηριότητες. Είναι πιθανό να χρειαστούν συμπληρωματικές εγχύσεις (touch ups) 15 ημέρες μετά την αρχική έγχυση.
• Μετά την πάροδο της δράσης του, το πρόσωπο απλά θα επανέλθει σταδιακά στην αρχική, προ της θεραπείας, κατάσταση, καθώς οι μύες αρχίζουν και πάλι να κινούνται κανονικά.
• Η διάρκεια δράσης του botox είναι παροδική, πλήρως αναστρέψιμη και κυμαίνεται από 4 έως 6 μήνες κατά μέσο όρο με μια μικρή κινητικότητα που μπορεί να εμφανιστεί ήδη από τον 3ο μήνα. Επομένως θα πρέπει να επαναλαμβάνεται 2 φορές το χρόνο.
• Είναι λάθος όμως η αντίληψη ότι μετά από πολλές εφαρμογές μειώνεται η αποτελεσματικότητα ή η διάρκεια του botox. Δεν υπάρχει περιορισμός στον αριθμό των θεραπειών που μπορεί να κάνει κανείς. Η έγκαιρη και συνεπής επανάληψη της θεραπείας κάθε 4 – 5 μήνες οδηγεί σε μεγαλύτερη κάθε φορά μείωση των ρυτίδων, μεγαλύτερη ικανοποίηση των «ασθενών» και μεγαλύτερη διάρκεια του αποτελέσματος που σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί και να ξεπεράσει τους 6 μήνες.
• Το ασφαλές διάστημα επανάληψης της θεραπείας είναι οι 4 τουλάχιστον μήνες, καθώς έχει διαπιστωθεί ότι η συχνότερη, πριν την πάροδο τριμήνου, εφαρμογή μπορεί να εκληφθεί από το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού ως αναμνηστική δόση με εμφάνιση εξουδετερωτικών αντισωμάτων, που αποτελεί και την μόνη περίπτωση μειωμένης διάρκειας ή αποτελεσματικότητας της ουσίας. Η εμφάνιση εξουδετερωτικών αντισωμάτων σε κοσμητική χρήση του botox είναι σπάνια. Έχει αναφερθεί κυρίως στην ιατρική χρήση του φαρμάκου σε πολύ υψηλές δόσεις κυρίως σε νευρολογικά και άλλα νοσήματα.
• Υπάρχουν πρόσωπα με υπερδραστήριους μύες και έντονη εκφραστικότητα που χρειάζονται botox ήδη από την ηλικία των 25-28 ετών, ενώ πρόσωπα υποτονικά μπορεί να μην εμφανίσουν ρυτίδες έκφρασης πριν την ηλικία των 30-35 ετών. Επομένως η κατάσταση του προσώπου και όχι η ηλικία καθορίζουν την ανάγκη για την εφαρμογή της θεραπείας με botox. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η έγκαιρη έναρξη της θεραπείας δρα προληπτικά στην εμφάνιση και εγκατάσταση των ρυτίδων και διατηρεί το νεανικό πρόσωπο για πολλά χρόνια. Η προληπτική εφαρμογή του μπότοξ στις ηλικίες 25-30 αναφέρεται συχνά ως “baby botox” και κερδίζει συνεχώς έδαφος.
• Όταν οι ρυτίδες είναι αρκετά έντονες, έχουν εγκατασταθεί και γίνει μόνιμες ή όταν συνυπάρχει χαλάρωση του δέρματος το botox πέρα από μια πιο ξεκούραστη όψη δεν θα σβήσει εντελώς τις ρυτίδες. Η αλήθεια είναι ότι στις περιπτώσεις αυτές θα απαιτηθεί ο συνδυασμός με άλλες μεθόδους.
• Μεγάλη σημασία έχει και η τήρηση κάποιων απλών οδηγιών από μέρους τους ασθενούς (π.χ. αποφυγή άσκησης και τριψίματος της περιοχής για τρία εικοσιτετράωρα), ώστε η διάρκεια δράσης και το αποτέλεσμα του botox να είναι τα βέλτιστα.
• Το botox είναι ακριβό φάρμακο. Επομένως και το κόστος της θεραπείας είναι σχετικά υψηλό. Η επιλογή φθηνών λύσεων και «προσφορών» είναι επικίνδυνη, καθώς στις περιπτώσεις αυτές η προέλευση και η ποιότητα του φαρμάκου είναι αμφίβολη, η διάλυση - αραίωσή του όχι σωστή και το αποτέλεσμα στην καλύτερη περίπτωση θα είναι φτωχό και μικρής διάρκειας. Όταν επιλέγουμε μία ιατρική θεραπεία, κύριο κριτήριο θα πρέπει να είναι η ασφάλεια της θεραπείας και η εμπιστοσύνη στο πρόσωπο του ιατρού. Σε μη γνήσιο σκεύασμα υπάρχουν σοβαροί και ανυπολόγιστοι κίνδυνοι για την υγεία μας.
